Ο μίζερος

-Δεν τον αντέχω, είναι μίζερος.
-Δηλαδή;
-Κάθε μέρα διαμαρτύρεται για κάτι, δεν ευχαριστιέται με τίποτα.
-Μα εγώ τον έχω δει να γελάει, να λέει αστεία, δεν είχα καταλάβει κάτι τέτοιο.
-Δεν το κάνει μπροστά σε όλους, μ’ εμένα το κάνει μόνο για να μου σπάει τα νεύρα.
-Έχετε κάποιο πρόβλημα μεταξύ σας, δεν περνάτε καλά;
-Όχι, μια χαρά περνάμε αλλά έτσι που συμπεριφέρεται δεν θα είμαστε για πολύ καιρό μαζί, το βλέπω.
Ο μίζερος.
Ο άνθρωπος που δεν μπορεί να χαρεί και ν’ απολαύσει τίποτε. Ίσως όχι πάντα, ίσως όχι με όλους, μα θα βρει κάποιον να βγάλει αυτήν την πλευρά του εαυτού του.
Δεν είναι όμως όλες οι περιπτώσεις ίδιες. Κάποιος που διαμαρτύρεται ίσως έχει δίκιο. Αν όμως διαμαρτύρεται διαρκώς, τότε του λείπει η ικανότητα να χαρεί.
Η χαρά, όπως η λύπη, ο θυμός, η πικρία κλπ είναι υγιή συναισθήματα. Όχι μόνο υγιή αλλά και απαραίτητα για την επιβίωση, απαραίτητα για τις σχέσεις με τους γύρω. Τις όποιες σχέσεις, φιλικές, ερωτικές ή κοινωνικές.
Αντίστροφη έκφραση συναισθημάτων, αν δηλαδή όταν πρέπει να χαρεί κάποιος, αυτός λυπάται, ή αν πρέπει να λυπηθεί χαίρεται, δείχνουν έναν μη ισορροπημένο άνθρωπο. Έναν άνθρωπο σε σύγχυση ή ανικανότητα αντίληψης του τι συμβαίνει γύρω του.
Ας παρατηρήσουμε λίγο πιο προσεκτικά αυτόν που δεν μπορεί να χαρεί.
Οι λόγοι ποικίλουν, μπορεί να είναι αντικειμενικοί, μια χρόνια ασθένεια για παράδειγμα, ένα δύσκολο οικογενειακό περιβάλλον ή μια δυσκολία επιβίωσης.
Μπορεί επίσης να είναι υποκειμενικοί, να θεωρεί δηλαδή αυτός που δεν μπορεί ν’ απολαύσει τίποτε, πως δεν το δικαιούται, πως δεν το αξίζει.
Αν ποτέ δεν χαίρεται μπροστά σε συγκεκριμένους ανθρώπους, τότε απλά θέλει να τους χειριστεί. Εκεί έχουμε μια ανεντιμότητα.
Συνήθως αυτοί που δεν χαίρονται θεωρούν πως μ’ αυτήν τη συμπεριφορά τους θα προκαλέσουν το ενδιαφέρον, θα προκαλέσουν τον οίκτο στην προσπάθειά τους ν’ αποκτήσουν μια αγκαλιά, μια συμπάθεια. Και επειδή χρησιμοποιούν ψεύτικους λόγους ή υπερβάλλουν, γίνονται γρήγορα αντιληπτοί.
Τις περισσότερες φορές αυτό εκνευρίζει, προκαλεί δηλαδή τα αντίθετα αποτελέσματα από τα επιδιωκόμενα. Δημιουργεί ένα κλίμα δυσαρέσκειας στο περιβάλλον και οι περισσότεροι το αποφεύγουν.
Αυτή η συμπεριφορά επίσης, του ανθρώπου που δεν μπορεί να χαρεί, έχει μεγάλη σχέση με τις υπάρχουσες κοινωνικές συνθήκες. Αλλιώς αισθάνεται κάποιος σε μια κοινωνία όπου τα προβλήματα είναι ανεκτά και διαφορετικά όταν η επιβίωση είναι πολύ δύσκολη. Δεν είναι δηλαδή μόνο ένα προσωπικό πρόβλημα. Σ’ αυτήν την περίπτωση φαίνεται η ικανότητα προσαρμογής ή η εξεύρεση μια λύσης. Μα και λύση να μην βρεθεί, είναι σημαντική για την ψυχική ηρεμία εκείνου που δεν μπορεί να χαρεί, να μπορέσει κατ’ αρχήν να το καταλάβει, μόνος του ή με βοήθεια, και κατά δεύτερο να προσπαθήσει να το ερμηνεύσει, να βρει τις αιτίες και τους λόγους που συμπεριφέρεται έτσι.
Δεν είναι πάντα εύκολο, είναι ίσως μια μαθημένη συμπεριφορά και σίγουρα οι αιτίες δεν είναι ίδιες για όλους. Όταν συνηθίσει κανείς στην αυτολύπηση, συνήθως παραιτείται από την προσπάθεια μιας αλλαγής. Και αυτό είναι αρκετά «επικίνδυνο». Κανείς δεν γνωρίζει μέχρι πού μπορεί να φτάσει.
Για παράδειγμα, όταν κάποιος βρεθεί χωρίς δουλειά, το πρώτο που κάνει είναι να κατηγορεί τον εαυτό του. Πολλοί προχωρούν ακόμη περισσότερο, θέλουν να τιμωρήσουν τον εαυτό τους επειδή τον θεωρούν υπεύθυνο για όσα συμβαίνουν. Το ότι είναι μια κοινωνική κατάσταση που αφορά εκατοντάδες χιλιάδες άλλους, σχεδόν δεν μπορούν να το δουν, δεν το συνδέουν πιστεύουν ακράδαντα πως μόνο εκείνοι φταίνε. Και τότε βυθίζονται ακόμα περισσότερο στη λύπη. Αυτό είναι ακόμα πιο επικίνδυνο για την ψυχική τους υγεία.
Μια τέτοια κατάσταση περνούσαν ο Κυριάκος και ο Κώστας μεταξύ τους.
Ο Κυριάκος διαμαρτυρόταν για το παραμικρό, δεν μπορούσε ν’ απολαύσει τον έρωτά του με τον Κώστα. Ακόμη και στα πιο απλά που συνέβαιναν, θα τα έβλεπε πάντα από την πλευρά τη δύσκολη, θα έκανε μια κακή πρόβλεψη, θα φανταζόταν κάτι κακό.
Πολλές φορές γινόταν τόσο έντονο αυτό που ο Κώστας δεν τον άντεχε. Τον αγαπούσε, τον ήθελε, ερωτικά τον ξεσήκωνε, αλλά όταν συμπεριφερόταν μ’ αυτόν τον τρόπο τον έπιανε μια έντονη τάση να φύγει. Αλλά έμενε.
Ίσως και γι’ αυτό να συνέχιζε ο Κυριάκος να συμπεριφέρεται έτσι, γιατί πίστευε πως μ’ αυτόν τον τρόπο θα τον είχε κοντά του. Όταν παρίστανε τον ανήμπορο και το θλιμμένο. Και γινόταν ένας φαύλος κύκλος οίκτου και θυμού που έδιωχνε τον έρωτα που τόσο πολύ ποθούσαν και οι δυο τους. Αλλά τον είχαν συνδέσει και οι δυο μόνο με αυτά τα συναισθήματα. Η χαρά ήταν σχεδόν απούσα. Είχαν εγκλωβιστεί σ’ ένα συναισθηματικό κυκεώνα.
Μέχρι που έκανε την καρδιά του πέτρα ο Κώστας και έβαλε όρια. Είπε ως εδώ, κάτι πρέπει να γίνει γιατί ο τρόπος που λειτουργεί η σχέση φθείρει και τους δυο.
Μέχρι τώρα για να κάνουν έρωτα έπρεπε να προηγηθεί η «απόδειξη» μέσα από την έλλειψη χαράς του Κυριάκου, και την προσπάθεια μετά να τον παρηγορήσει ο Κώστας.
Αυτό το είδε καθαρά για πρώτη φορά ο Κώστας σαν διπλό μήνυμα προς τον Κυριάκο.
Αυτά τα τραγικά διπλά μηνύματα που θολώνουν κάθε σχέση, πόσο μάλλον την ερωτική.
Από την μια δεν άντεχε τη διαρκή του λύπη και από την άλλη αυτή η λύπη είχε σαν κατάληξη την κρεβατοκάμαρα.
Εκεί έβαλε όριο.
Είπε δεν θα ξανακάνουμε έρωτα αν είσαι σ’ αυτήν την ψυχική κατάσταση, θέλω να προηγείται η χαρά που έχει ο ένας τον άλλον.
Το προσπάθησε πολύ, με λόγια, με πράξεις, με τρυφερότητα, με κατανόηση, με συμπόνια, με ό,τι τέλος πάντως μπορούσε να κάνει.
Δεν το κατάφερε. Απελπίστηκε και αποφάσισε πως αυτή η σχέση δεν πάει άλλο.
Χώρισαν μετά από αρκετό καιρό που ήταν μαζί.
Ο Κυριάκος είχε συνδέσει την επαφή του με τον Κώστα μόνο μέσα από την έλλειψη της χαράς και δεν μπόρεσε ν’ απαγκιστρωθεί απ’ αυτό.
Ένας άνθρωπος που για οποιονδήποτε λόγο δεν μπορεί να χαρεί χρειάζεται κατ’ αρχήν κατανόηση. Σίγουρα δεν μπορούν όλοι να το κάνουν, είναι μια νοσηρή κατάσταση που τις περισσότερες φορές θέλει κανείς να βοηθήσει πραγματικά, αλλά δεν ξέρει τι να κάνει.
Ο θυμός όμως είναι άχρηστος και φέρνει αντίθετα αποτελέσματα και απόγνωση σ’ αυτόν που συμπεριφέρεται σαν «μίζερος».
Ο άνθρωπος που δεν μπορεί να χαρεί στην ουσία φωνάζει βοήθεια, ή μπορεί κανείς να του την προσφέρει και μένει μαζί του, ή δεν μπορεί και φεύγει.
Σίγουρα όμως δεν χρειάζεται απόρριψη ή χλεύη για κάτι που δεν μπορεί να καταφέρει. Να μπορέσει δηλαδή να χαρεί και ν’ απολαύσει τη ζωή του.
Η τελειότητα που ζητάμε συνήθως από τους γύρω μας, είναι μόνο μια φανταστική υπόθεση.
Όλοι στις διάφορες περιόδους της ζωής μας χρειαζόμαστε στήριξη.
Εκτός από αυτούς που γεννήθηκαν τέλειοι.